Dünyada yayılan sanal gerçeklik ve kripto para sektörü nedeniyle başlayan metaverse furyası patladı. Metaverse’ün sanal aleminde Miami’den Çırağan Caddesi’nden hatta Mars’tan bile arsa almak mümkündü. Arsaların yanı sıra birçok şehirde tarihi eserler de satılıyordu.
Öyle ki, Meta’nın başlattığı dijitalde arsa satışında ilk 6 ayda en çok arsa/ yer satışı yapan platformda yaklaşık 185 bin bölüm satılmış, bunun 3’te 1’ini Türkler almıştı.
EN ÇOK TALEP TÜRKLERDEN
Meta’nın başlattığı akıma birçok teknoloji şirketi de giriş yapmıştı. Metaverse üzerinde arazi satışı yapan platformlar arasında Decentraland, The Sandbox, SuperWorld gibi platformlar da öne çıkmıştı.
Bir anda yüzlerce metaverse şirketi sanal ortamda yatırıma açılmıştı. Sanal arsalara en çok talep ise Türkler’den gelmişti. TÜBİTAK’ın 2023 istatistiklerine göre, dünyada satılan metaverse arsalarının yarısına yakınını Türkler satın almıştı.
Raporlara göre Türkiye’den 1.1 milyon kişi metaverse sistemine üye oldu ya da arsa aldı. Bu arsaları emlak platformlarında satışa çıkaranlar bile oldu.
ŞİRKETLER DE GİRDİ
Sabah’tan Metin Can’ın haberine göre, Türkiye’de özellikle perakende alanında faaliyet gösteren birçok şirket milyonlar harcayarak bu alana özel yatırımlar yaptı.
LC Waikiki’den Kiğılı’ya, Fiat’tan Adidas’a, Samsung’dan Vodafone’a kadar pek çok şirket burada mağazalar açmaya başladı. Sadece Türkiye’de şirketlerin bu alanda gerçekleştirdiği yatırım miktarı 2022 yılı istatistiklerine 400 milyon doları buldu.
BORÇLA ZENGİN OLACAKLARINI DÜŞÜNDÜLER
İnsanlar gelecekte bu arsaların çok yüksek rakamlara ulaşacağı ve zengin olacakları hayaliyle dijital arsalara yatırım yaptı.
Fırsatı kaçırmak istemeyen bazı vatandaşlar yastık altındaki parasını dahi bu işe yatırdı. Parası olmayanlar ise etraflarından borç para alarak sanal dünyadan arsalar satın aldı.
Ancak başta Meta olmak üzere 2024 yılında geldiğimizde tüm metaverse firmaları ya zarar etti ya da iflas bayrağını çekti. İlk etapta yatırımcıların yoğun ilgisini çeken sanal arsaların değeri şu anda yüzde 90 civarında düştü.
Aldıklara arsalara yatırımcı bulmak neredeyse imkânsız. Bir yatırımcı, 2023’te 10 bin TL’ye satın aldığı bir sanal arsayı şimdi sadece 1.000 TL’ye satabiliyor.
2023’te ise kayıp 16 milyar dolar. Şirket 5 yılda 47 milyarını sanal dünyaya kaptırdı. Meta’nın kurucusu Mark Zuckerberg’den sonra en çok para kaybeden Türkiye oldu. Uzmanlara göre, Türkiye’nin arsa satışı ve şirketlerin yatırımlarına ödediği para 1 milyar doların üzerinde.
HUKUKİ DÜZENLEME EKSİĞİ
Metaverse için herhangi bir hukuki düzenleme yok. Dolayısıyla sanal arsa alıp zararda olanlar için kesin bir çözüm yolu bulunmuyor. Bilişim hukukçuları, sanal ortamlarda bu tür alışveriş yaparken, vatandaşları dikkatli olması konusunda uyarıyor.
MARK ZUCKERBERG ÖNERDİ MUSK UYARDI
Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg bu alana yatırımda kararsız kalanlara “Metaverse’ün gelecek için önemli bir yatırım olacağını düşünüyorum. Bu önemli bir şey ve gelecek için Metaverse’e yatırım yapmamak hata olur” diyerek tavsiyelerde bulunmuştu.
Tesla ve SpaceX’in CEO’su Elon Musk ise Metaverse ve Web 3.0’ı onaylamadığını belirterek, bunların “pazarlama hilesi” olduğunu söylemişti.