ŞEYH MUHAMMED KÂZIM AYDIN: NAKŞİBENDİ YOLUNUN BİLGE REHBERİ

20. yüzyılın önemli tasavvuf önderlerinden biri olan Şeyh Muhammed Kâzım Aydın, ilim ve irfan yolunda derin izler bırakmış, Nakşibendi-Hâlidî geleneğinin köklü temsilcilerindendir. Siirt'te başlayan manevi yolculuğu, dünya genelinde binlerce insanın kalbine ışık tutmuştur.

SOYU VE AİLESİ

Şeyh Muhammed Kâzım Aydın (K.S.), 1906 yılında Siirt'in Fersaf (günümüzde Dereyamaç) köyünde doğmuş, köklü ve manevi bir aileye mensuptur. Babası, dönemin tanınmış mutasavvıflarından Şeyh Muhammed Şerafeddin, dedesi ise "zamanın gavsı" olarak bilinen Şeyh Muhammed el-Hazin'dir. Aile soyu, büyük mutasavvıf Abdulkadir Geylani Hazretleri’ne dayanmaktadır. Annesi Fadile Hatun, Hz. Halid bin Velid’in soyundan gelen Şeyh Mahmud el-Hamzevi’nin kızıdır. Aile, asırlardır İslamî ilimlere ve tasavvufa hizmet eden köklü bir soydan gelmektedir.

Bu soylu ailenin kökleri, İslam tarihinin derinliklerine uzanmakta, manevi rehberlik, ilim ve irfan yolunda asırlardır önemli hizmetlerde bulunmaktadır. Şeyh Muhammed Kâzım’ın dedesi, "zamanın gavsı" olarak tanınan Şeyh Muhammed el-Hazin, bölgedeki manevi hareketlerin liderlerinden biri olarak tanınmaktadır. Aile, asırlardır Kur'an ve sünnet yolunda hizmet etmiş, İslam'ın ahlaki ve manevi değerlerini toplumlara aktarmıştır.

EĞİTİMİ VE MANEVİ YOLU

Henüz üç yaşındayken annesini kaybeden Şeyh Muhammed Kâzım, anneannesi Fatma Hatun’un himayesinde büyümüştür. Kur’an-ı Kerim’i Şeyh Ata el-Hamzevi’nin yanında hatmetmiş, ardından ibtidai ve idadi mekteplerinde eğitim almıştır. Dokuz yaşında babası Şeyh Şerafeddin’in yanında dini ilim tahsiline başlamış, üstün zekâsı nedeniyle talebeler tarafından “Yâ Zeki” olarak anılmıştır. Tasavvufun temel esaslarını küçük yaşlardan itibaren öğrenmiş, sülûk eğitimini tamamlamış ve irşad makamına ulaşmıştır.

Siirt’in meşhur hocalarından Molla Hamit’ten Nahiv ilmi, Şeyh Abdurrahim’den Molla Cami ve Şeyh Abdulhakim’den mantık dersleri alarak ilmi yolculuğunu pekiştirmiştir. Sadece teorik değil, aynı zamanda derin manevi tecrübelerle de tasavvuf eğitimini zenginleştirmiştir. Müritlerine her zaman Allah'a teslimiyetin, ihlasın ve sabrın önemini vurgulamış, dünya nimetlerine bağlanmadan ilahi aşkın peşinde olmayı öğretmiştir.

Onun tasavvuf eğitimi, yalnızca zahiri bilgileri değil, aynı zamanda kalbi ve manevi bilgileri de içermekteydi. İlminin derinliği, öğrencileri ve müridleri arasında büyük saygı ve sevgi kazanmasını sağlamıştır.

ESERLERİ VE İRŞAD FAALİYETLERİ

Şeyh Muhammed Kâzım, hayatı boyunca Nakşibendi tarikatının temel düsturunun yayılmasına büyük katkı sağlamış, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) sünnetine sımsıkı sarılmış ve bid’at ve hurafelere şiddetle karşı çıkmıştır. Tasavvufi meselelerle ilgili kaleme aldığı "Cevahiru’l-Ulumi’l-Kazimiye" adlı eseri, 2000 yılında çocukları tarafından basılmıştır. Bu eser, tasavvuf literatüründe önemli bir yer tutmaktadır.

Ayrıca, Kur’an-ı Kerim tefsirleri, hadis şerhleri ve tasavvufi nasihatlerden oluşan çeşitli yazmaları da bulunmaktadır. Talebelerine her zaman ihlas, sabır ve teslimiyetin önemini vurgulamış, manevi eğitimin temel prensiplerini öğretmiştir. İlmi mirası, sadece kitaplardan değil, aynı zamanda sözlü öğretiler ve manevi sohbetlerle de aktarılmıştır.

ÇOCUKLARI VE NESLİ

Şeyh Muhammed Kâzım’ın çocukları arasında, tasavvuf yolunda ilerleyen ve irşad faaliyetlerini sürdürenler bulunmaktadır. Vefatından sonra yerine oğlu Şeyh Müiniddin Aydın geçmiştir. Şeyh Müiniddin, halen Siirt’teki türbede irşad faaliyetlerini sürdürmekte, babasının manevi mirasını yaşatmaktadır. Onun liderliğinde bölgedeki Kur'an kursları, medreseler ve tasavvuf eğitim merkezleri aktif olarak hizmet vermektedir. Bu eğitim kurumlarında Kur’an hafızlığı, İslami ilimler, Arapça ve tasavvufi eğitimler verilmekte, gençlerin manevi gelişimine katkı sağlanmaktadır.

TÜRBESİ VE ZİYARET GELENEĞİ

Şeyh Muhammed Kâzım Aydın'ın türbesi, Türkiye'nin Siirt il merkezine bağlı Çal Mahallesi'nde, Aydınlar Yolu üzerinde yer almaktadır. Türbe, Kazımiye Külliyesi'nin bir parçası olup, çevresinde çift minareli cami, şadırvan, modern bir medrese binası ve mezarlık bulunmaktadır. 1996 yılında vefat eden Şeyh Muhammed Kâzım Aydın için 1997-1999 yılları arasında Mimar Hüsrev Tayla tarafından inşa edilmiştir. İnşasında Şanlıurfa'dan getirilen Nahit taşları kullanılmış, iç mekânı ise Kütahya'da özel olarak üretilmiş çinilerle kaplanmıştır. Kubbe göbeğinde ve duvarlarda hattat Hasan Çelebi'nin yazdığı ayetler yer almaktadır.

Türbenin iç kısmında, Şeyh Muhammed Kâzım Aydın'a ait mermer kaide üzerinde yükselen sanduka bulunmaktadır. Ayrıca, 2019 yılında vefat eden eşi Safiye Aydın da vasiyeti üzerine buraya defnedilmiştir. Türbe, sadece bir mezar yeri değil, aynı zamanda manevi mirasının yaşatıldığı, ziyaretçilerine huzur ve rehberlik sunan önemli bir merkezdir.

BUGÜNKÜ HİZMETLER VE HALİFELERİ

Şeyh Muhammed Kâzım’ın manevi yolu, bugün de halifeleri ve talebeleri tarafından sürdürülmekte, medrese ve dergah faaliyetleriyle binlerce insanın kalbine dokunulmaya devam edilmektedir. Oğlu Şeyh Müiniddin Aydın tarafından yürütülen Kur'an kursları ve dini eğitim programları, bugün de yüzlerce talebenin eğitimine katkı sunmaktadır. İslami ilimlerin öğretilmesi, Kur’an hafızlığı, Arapça ve tasavvuf terbiyesi konusunda önemli hizmetler sunulmaktadır. Bu kurslar, manevi eğitimin köklü geleneklerini geleceğe taşımaya devam etmektedir.