14297,41%1,00
42,69% 0,01
50,26% 0,22
5934,34% 0,56
9539,73% 0,61
Siirt Zokayt Ailesinin Köklü Geçmişi ve Toplumsal Etkisi
Siirt'in köklü ailelerinden biri olan Zokayt (Zoğayt) ailesi, tarih boyunca bölgedeki sosyal, kültürel ve dini yapının şekillenmesinde önemli roller üstlenmiştir. Ailenin geçmişi, Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine kadar uzanmakta olup, bölgedeki manevi ve ilmi çalışmalarla tanınmaktadır. Zokayt ailesi, ilim, irfan ve toplumsal liderlik yönleriyle Siirt'in sosyal dokusunun ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.
Aile Kökenleri ve Tarihi Gelişim
Zokayt ailesinin kökenleri, bölgede yaşayan eski Arap aşiretlerinden birine dayanmaktadır. Tarihsel olarak Arap kökenli olup, Osmanlı döneminde bölgeye yerleşmiş ve burada köklü bir aile yapısı oluşturmuşlardır. Osmanlı arşivlerinde Zokayt ailesine dair kayıtlar, bölgenin idari ve sosyal yapısında önemli roller üstlendiklerini göstermektedir. Ailenin soyu, İslam'ın erken dönemlerinden itibaren ilim ve irfan yolunda ilerleyen, Hz. Ömer (r.a.) soyuna dayanmaktadır. Bu köklü soy, aileye bölgedeki dini ve toplumsal liderlik rollerini üstlenme konusunda güçlü bir miras bırakmıştır. Geçmişten bugüne, aile üyelerinin soyadı "Sevgili" olarak anıldığı için halk arasında "Sevgili ailesi" olarak da tanınmaktadır.
Şeyh Mahmud Zokaydî (Seyda Şeyh Mahmud Zokaydî)
Doğumu ve Aile Kökeni
Şeyh Mahmud Zokaydî, 1877 yılında Siirt'in Bağtepe (Halenze) köyünde dünyaya gelmiştir. Tam adı, Şeyh Mahmud Zokaydî bin Şeyh Abdulkahhar el-Halilî el-Ömerî'dir. Babası, Norşinli Şeyh Abdurrahman-ı Taği'nin halifesi olan Şeyh Abdulkahhar Efendi, dedesi ise Siirt'in büyük alimlerinden Molla Halil Siirdî'dir. Molla Halil'in soyu ise Mardin'de defnedilmiş olan Sultan Şeyh Musa ez-Zûlî'ye dayanmaktadır. Neseben Hz. Ömer'in (r.a.) soyundan gelen bu köklü aile, manevi rehberlik ve ilmi liderlik konusunda önemli bir miras bırakmıştır.
İlmi ve Tasavvufi Çalışmaları
Şeyh Mahmud Zokaydî, Nakşibendi tarikatının önemli temsilcilerinden biridir. Nakşibendi silsilesinde "el-Vefiyyi bi‟l-Uhûd" (sözünün eri, vefalı) olarak anılmaktadır. Arapça, fıkıh, akaid, tefsir, hadis ve tasavvuf alanında derinlemesine eğitim almış ve bu ilimlerde büyük otorite sahibi olmuştur. Ayrıca Arapça, Türkçe, Kürtçe ve Farsça dillerinde birçok eser, şiir, hutbe ve mektup kaleme almıştır.
İlk eğitimini babası Şeyh Abdulkahhar Efendi'den almış, ardından dedesi Molla Halil'in kurduğu Mahmudiye Medresesi'nde klasik medrese tahsilini tamamlamıştır. Bu dönemde Arapça, fıkıh, akaid, tefsir ve hadis dersleri alarak derin bir ilmi birikim kazanmıştır. İlmi icazetini babası Abdulkahhar Efendi'den aldıktan sonra tasavvuf eğitimine başlamış, uzun yıllar medreselerde müderris olarak dersler vermiştir.
Irşad Faaliyetleri ve Bölgesel Etkisi
Garzan ve Botan bölgelerinde etkin irşad faaliyetlerinde bulunmuş, manevi rehberliğiyle geniş bir talebe ve mürid kitlesine ulaşmıştır. Bölgede ilmi otorite olarak kabul edilen Şeyh Mahmud Zokaydî, halk arasında derin saygı gören bir alim olarak tanınmış, toplumsal barış ve manevi kalkınmada önemli rol oynamıştır. Milli Mücadele döneminde talebeleri ve bölgedeki aşiretlerin ileri gelenleri ile birlikte Bitlis ve İran sınırında iki cephede Rus ve Ermeni kuvvetlerine karşı mücadele etmiştir.
Mustafa Kemal Atatürk ile Milli Mücadele sürecinde mektuplaşmış ve Erzurum Kongresi'ne desteğini iletmiştir. Bu dönemde halkı, vatan savunmasına katılmaya teşvik eden vaazlar vermiştir.
Şeyh Mahmud Zokaydi'nin ailesi ve çocukları
Şeyh Mahmud Zokaydî'nin ailesi ve çocukları, günümüzde de bölgedeki dini ve toplumsal faaliyetlere devam eden önemli bir aile olarak bilinmektedir. Zokayt ailesi, Siirt ve çevresinde manevi liderlik ve ilmi çalışmalarla tanınan köklü bir aile olarak varlığını sürdürmektedir.
Aile ve Çocukları:
1. Şeyh Haydar Zokaydî (ö. 1966)
Şeyh Mahmud'un en bilinen oğullarından biridir. Babasının vefatından sonra Zokayt Medresesi'nin başına geçmiş ve bölgedeki dini liderliği üstlenmiştir.
2. Şeyh Masum Zokaydî (ö. 1989)
Aile geleneğini sürdüren bir diğer oğludur. Bölgedeki dini otoriteyi korumak ve irşad faaliyetlerini devam ettirmek konusunda önemli roller üstlenmiştir.
3. Şeyh Fudayl Zokaydî (ö. 1992)
Aile içinde tasavvufi öğretileri yaşatan önemli isimlerden biridir.
4. Şeyh Cüneyd Zokaydî (ö. 1963)
Manevi liderliğiyle bilinen, geniş bir mürid kitlesine sahip olan bir diğer oğludur.
5. Şeyh Muhammed Sırrı Zokaydî
Ailenin manevi mirasını sürdüren bir diğer önemli isimdir.
6. Şeyh Hasan Zokaydî
Günümüzde de aile içinde aktif olan önemli bir manevi liderdir.
Günümüzde Aile:
Bugün, Şeyh Mahmud Zokaydî'nin torunları ve diğer aile üyeleri, bölgedeki manevi ve toplumsal liderlik rollerini sürdürmeye devam etmektedir. Aile, hala Zokayt Medresesi'nde eğitim faaliyetlerine devam etmekte ve toplumsal sorunlarla yakından ilgilenmektedir.
Bu aile, bölgedeki sosyal ve dini hayatın şekillenmesinde önemli bir yere sahip olmaya devam ediyor. Ailenin genç üyeleri de bu mirası geleceğe taşımak için çalışmalarını sürdürmektedir.
Zokayd Tekkesi Postnişîn Silsilesi
Mevlânâ Hâlid Bağdadî (ö. 1827)
Seyyid Taha (ö. 1853)
Seyyid Sıbgatullah Arvasî (ö. 1870)
Şeyh Abdurrahman Tâğî (ö. 1886)
Şeyh Fethullah Verkânisî (ö. 1889)
Şeyh Abdulkahhar Zokaydî (ö. 1906)
Şeyh Muhammed Diyauddin Norşinî (ö. 1924)
Şeyh Mahmud Zokaydî (ö. 1945)
Şeyh Haydar Zokaydî (ö. 1966)
Şeyh Masum Zokaydî (ö. 1989)
Şeyh Fudayl Zokaydî (ö. 1992)
Şeyh Cüneyd Zokaydî (ö. 1963)
Şeyh Sıbğatullah Zokaydi
Şeyh Mazhar Zokaydî
Şeyh Muhammed Sırrı Zokaydî
Şeyh Hasan Zokaydî
Müderrislik ve Talebeleri
Şeyh Mahmud Zokaydî, Zokayd Medresesi'nde birçok talebe yetiştirmiş ve bunlardan yalnızca çok azına icazet vermiştir. Bunlar arasında Molla Nasreddin, Şeyh Haydar Zokaydî, Molla Ali, Şeyh Cüneyd Zokaydî, Molla Abdussamed, Molla Rasul, Molla Muhammed ve Molla Emin bulunmaktadır.
Eserleri
Şeyh Mahmud Zokaydî, irşad ve müderrislik faaliyetlerinin dışında farklı alanlarda pek çok eser telif etmiş ve hatıratlar kaleme almıştır. Eserleri çoğunlukla fıkıh, hadis usulü, tarih, edebiyat ve tecvid gibi konuları ele alır. Kaleme aldığı eserler şunlardır:
Hulâsatü’l-edeb fî mekârimi’l-ahlâki’l-me’sûre min seyyidi’l-‘acem ve’l- ‘arab
ed-Dâve’d-devâ
Şerhu’l-ma’fuvvât
Şerh ‘alâ Diyâ basîreti’l-kalbi’l-‘arûf fi’t-tecvîd ve’r-resm ve ferşi’l-hurûf
İzâletü’ş-şübeh fî tezkiyeti’l-luhûm fi’l-İslâm
Hulâsatü’n-nuhbe fî fenni mustalahi’l-hadîs
Tevdîhu’l-mesâlik fî nesr Elfiyye İbn Mâlik
Ba’dumesâili’t-talâkive’l-eymân
Kitâbu âdâbi’l-hukûk ve hüsni’s-suhbe
Risâle fi’l-ferâiz
Risâle fi’l-eymân
Risâle fî resmi’l-hatt
Risâletu’l-‘arûziyye ve’l-kavâfiyye
Risâle fi’t-telaffuz bi’d-dâd ve’t-tâ
Târîhu ensâbi’l-enbiyâ
Kitâbu’l-hutab
et-teb’îd ilâ Antalya ve’s-seyâha fî diyâri’l-İslâm
es-seyâha ilâ Haleb ve Beyrut
Kitâb fi’l-bahs ‘an mesâili müteferrika
Risâle fî ilmi’t-tecvîd
Divan
Notlar
1. Şeyh Mahmud ez-Zokaydî’nin Soyağacı şu şekildedir: Şeyh Mahmud b. Şeyh Abdulkahhar b. Molla Mahmud b. Molla Halil es-Sıirdî b. Molla Hüseyin b. Şeyh Halid b. Haci Hasan b. Şeyh İzeddin b. Haci Hüseyin ağa b. Molla Yusuf b. Sultan Şeyh Musa ez-Zûlî b. Şeyh Mehdi b. Şeyh Mahin b. Şeyh Kasım b. Abdülhennan b. Abdülmennan b. Ömer b. Abdülaziz b. Hz. Abdullah b. Hz. Ömer (r.a).
2. Şeyh Mahmud’un uğradığı yerler: Cımzerk, Şeyh Yunus, Şeyh Hıvından köyü, Sinan, Ambar köyü, Diyarbakır, Karabahçe, Siverek, Paşalıköy, Çüngüş köyü, Urfa, Suruç, Nizip, Antep, Islahiye, Kiler, Gâvur Dağı, Bahçe, Ceyhan, Adana, Karapınar, Pozantı, Akköprü, Çiftehane, Elçili, Karaman, Akviran, Kışlan, Konya, Kadınhanı, Elfen, Akşehir, Bolvadin, Afyon, Burdur, Antalya ve Kaorkuteli.
3. Abid Sevgili Yüksek lisans tezinde, Şeyh Mahmud’un ölüm yılını 1945 senesinin mart ayı olarak belirtmiştir.
Doğum yeri: Siirt ili, Kurtalan ilçesi, Kayabağlar (Zokayt) Beldesi.
Baba adı: Şeyh Mahmud ez-Zokaydi – bölgenin büyük Nakşibendi âlimlerinden biri olup geniş bir ilmi ve tasavvufi çevreye sahiptir.
Dedesi: Şeyh Abdulkahhar Zokaydi.
Aile soyu, meşhur Siirtli büyük âlimlerden Allâme Molla Halil es-Si’irdî (Irdî) silsilesine kadar uzanır.
Zokaydi ailesi, Hz. Ömer’e dayanan soylu bir seyyid ailesidir ve Güneydoğu'da hem ilmî hem tasavvufî yönüyle tanınan bir ailedir.
Şeyh Yahya Sevgili, genç yaşlarından itibaren Arapça, fıkıh, tefsir, hadis ve tasavvuf ilimlerinde eğitim almıştır.
Özellikle Nakşibendi tarikatı içerisinde halifelik makamına kadar yükselmiştir.
Hayatı boyunca medrese eğitimiyle meşgul olmuş, bölgeden ve çevre illerden gelen yüzlerce talebeye eğitim vermiştir.
Öğrencilerinin çoğu daha sonra imam, vaiz veya hoca olarak hizmet etmiştir.
Kendisine başvuranlar sadece ilim değil aynı zamanda irşad ve manevi rehberlik de talep ederdi.
Büyüklerine ve hocalarına hürmette kusur etmeyen, tevazu sahibi, zarif, vakur ve dindar bir şahsiyetti.
Yazılı bir eser bırakıp bırakmadığına dair net bilgi olmamakla birlikte, ağırlıklı olarak sözlü eğitim yoluyla dersler vermiştir.
Medrese geleneğinde; Arapça gramer (sarf/nahiv), fıkıh, mantık, kelam gibi klasik derslerin okutulduğu bilinmektedir.
Zokayt Medresesi'nde uzun yıllar "Seyda" olarak görev yaptı ve ilim halkaları kurdu.
8 Kasım 2024 tarihinde Siirt merkezde bulunan özel bir hastanede (Hayat Hastanesi) vefat etti.
9 Kasım 2024 tarihinde doğup büyüdüğü yer olan Kayabağlar (Zokayt) köyünde büyük bir katılımla defnedildi.
Taziyesine Türkiye'nin dört bir yanından alimler, siyasiler ve cemaat önderleri katıldı.
Menzil cemaati önderlerinden Muhammed Ragıp el-Hüseyni de taziyeye iştirak etti.
Sevgili ailesi, Siirt, Batman ve çevresinde geniş bir nüfusa sahiptir.
Aile bireyleri arasında siyasetçi, bürokrat, din görevlisi ve akademisyenler yer almaktadır.
Yahya Sevgili'nin kardeşleri, çocukları veya halifeleri hakkında kamuya açık net bir bilgi bulunmamaktadır; ancak Zokayt bölgesinde ilmi temsil devam etmektedir.
Şeyh Yahya Sevgili'nin vefatı sonrası, medresesinde ve beldesinde mevlid, hatim ve zikir programları düzenlenmiştir.
Bıraktığı en önemli miras: ilim ve irfan yolunda yetiştirdiği talebeleri ve toplumdaki manevi tesiridir.
Şeyh Selim Sevgili Hazretleri, 1936 yılında Siirt’in Kurtalan ilçesine bağlı Kayabağlar’da dünyaya gelmiş, hayatını Kur’an, ilim ve tasavvuf hizmetine vakfetmiş büyük bir alimdir. Kendisinin soyu, bölgenin tanınmış ilim önderlerinden Allame Molla Halil’e dayanmakta olup, bu ilim halkası içinde yetişmiştir. Üstad Bediüzzaman Said Nursi’nin dahi kendisinden ve ailesinden övgüyle söz ettiği bu müstesna kökten gelen Şeyh Selim Sevgili, erken yaşlarda ilme yönelmiş ve medrese tahsilini henüz genç yaşta tamamlamıştır.
İlk ilim eğitimini babası Şeyh Selahattin’den alarak, sarf, nahiv, mantık, tefsir, hadis, fıkıh, usûl ve Farsça gibi klasik İslami ilimlerde büyük bir birikim elde etmiştir. Medrese icazetini amcası Şeyh Cüneyt’ten alan Şeyh Selim Sevgili, tasavvufi terbiyeye de erken yaşta girerek Nakşibendi Tarikatı’nın Halidi koluna mensup olmuştur. Şeyh Cüneyt’in vefatının ardından tasavvufi eğitimini Bitlis Mutki'deki Şeyh Muhammed Halid’in yanında tamamlayarak icazet almıştır.
1950’li yıllarda medreseden mezun olduktan sonra, önce Çayırlı Köyü Medresesi’nde, sonra da Siirt’te Allame Molla Halil Medresesi’nde uzun yıllar dersler vermiştir. Sadece öğretmekle kalmayıp, köy köy gezerek irşad faaliyeti de yürütmüş; halkın dini eğitimine büyük katkılarda bulunmuştur. Öğrenci yetiştirmede titizliğiyle bilinen bir müderris olarak, birçok alim ve talebe onun tedrisatından geçmiştir.
Hayatının son 19 yılını Medine-i Münevvere’de geçiren Şeyh Selim Sevgili, burada da Mescid-i Nebevî’de günlük olarak dersler vermiş, zikir halkaları oluşturmuş, irşat ve tedris hizmetine devam etmiştir. Medineli öğrencilerinin kaleme aldığı hatıralar, onun zühd, takva ve ibadete olan derin bağlılığını belgelemektedir. Fakirlerle paylaşma, oruç ve ibadet hayatı, her yönüyle örnek bir tasavvuf ehli olduğunu göstermektedir.
İlim ve zikirle meşgul olduğu kadar, zulme karşı dik duruşuyla da tanınmıştır. Mısır ziyaretinde, İhvan-ı Müslimin’e yapılan zulümlere sessiz kalmamış, zalim rejime karşı sözünü esirgememiştir. Alim, abid ve aynı zamanda mücahid yönüyle İslam’ın izzetli temsilcilerindendi.
Şeyh Selim Sevgili Hazretleri, 11 Haziran 2020 Perşembe günü Medine-i Münevvere’de vefat etmiş, dualarına kavuşmuş, arzuladığı gibi Cennetü’l-Baki Mezarlığı’na defnedilmiştir. Hayatını adadığı ilim ve irfan yolunda ardında çok sayıda talebe, eser ve dua eden gönüller bırakmıştır.
Bugün, on bir evladı tarafından her gün ruhuna hatim okunmakta, talebeleri ve sevenleri tarafından hayrı yaşatılmaktadır. Vefatından sonra bile gönülleri ihya eden bir manevi miras bırakmıştır.
Hz. Muhammed (S.A.V.)
Hz. Ebubekir Sıddık (r.a.)
Selman-ı Farisi (r.a.)
Kasım bin Muhammed
Cafer-i Sadık
Bayezid-i Bistami
Ebu’l Hasan Harakani
Ebu Ali Farmedi
Yusuf el-Hemedani
Abdu’l-Halık Gucdüvani
Arif-i Rivegeri
Mahmud İnac
Ali Ramitani
Muhammed Baba Semmasi
Seyyid Emir Külal
Şah-ı Nakşibend (Bahaeddin Buharî)
Alaaddin Attar
Yakub-i Çerhi
Ubeydullah Ahrar
Muhammed Zahid
Darvish Muhammad
Muhammed Baki Billah
İmam Rabbani (Ahmed Faruki Serhendi)
Muhammed Ma’sum
Seyyid Nur Muhammed
Muhammed Zübeyr
Seyyid Abdullah Dehlevi
Mevlana Halid-i Bağdadi (k.s.) (Halidiye kolunun kurucusu)
Şeyh Muhammed Halid (Ohin / Bitlis - k.s.)
Şeyh Cüneyt (Sevgili ailesinden – amcası ve hocası)
Şeyh Selahattin (babası – sarf hocası)
ŞEYH SELİM SEVGİLİ HAZRETLERİ (k.s.)
Bu silsilede Halidiye kolunun büyükleri ile birlikte, Şeyh Selim Sevgili Hazretleri’nin hem tasavvufi hem ilmi olarak bağlı bulunduğu en yakın hocaları olan Şeyh Cüneyt, Şeyh Selahattin ve Şeyh Muhammed Halid yer almaktadır.
Sevgili Ailesi, Siirt ve Batman başta olmak üzere bölge genelinde ilim, tasavvuf ve hizmet ile tanınmış, “Mala Seyda” (Seyda’nın Evi) olarak bilinen köklü bir ailedir. Bu aile, hem medrese geleneği hem de tasavvufî irşat hizmeti bakımından halk arasında derin bir saygı görmüştür.
Ailenin kökeni, bölgede büyük alim ve mürşid olarak bilinen Şeyh Mahmud ve Şeyh Abdülkahhar gibi önemli şahsiyetlere dayanmaktadır. Özellikle Nakşibendi Tarikatı’nın Halidi kolu içinde önemli bir yeri bulunan bu ailenin fertleri, ilim ve irfan yolunda nesiller boyu hizmet etmiştir.
Şeyh Selim Sevgili Hazretleri de, bu ailenin seçkin temsilcilerinden biri olarak yetişmiş, hem babası Şeyh Selahattin’den hem de amcası Şeyh Cüneyt’ten aldığı eğitimle, ilim ve tasavvuf yolunda örnek bir ömür sürmüştür.
Şeyh Selim Sevgili Hazretleri'nin on bir evladı hayattadır. Çocuklarının tamamı onun bıraktığı manevi mirası yaşatmakta ve her biri düzenli olarak babalarının ruhu için hatim ve dualar okumaktadır. Aile fertleri, ilmi faaliyetlerin yanı sıra dini ve sosyal hizmetlere katkıda bulunmaya devam etmektedir.
İlme ve tasavvufa bağlılık: Medrese, tefsir, fıkıh, hadis gibi klasik ilimlerle meşguliyet.
Nakşibendi Halidi yoluna bağlılık
Topluma hizmet, infak ve irşat gayesi
Züht ve takva hayatı
Köy köy dolaşarak tebliğ ve nasihat
Şeyh Selim Sevgili Hazretleri’nin soyundan gelenlerin dini ve ahlaki terbiyeye özel önem vermesi
Bu aile, yalnızca bir soy veya nesep değil; ahlaki duruşu, ilme hürmeti, tasavvufi edebi ve topluma hizmet anlayışı ile anılmaktadır.
Sebğetullah Sevgili, büyük dedesi Şeyh Mahmud Zokaydî'nin ilmi ve tasavvufi mirasını devam ettirmiştir. Şeyh Mahmud Zokaydî (1877–1944), Şâfiî fıkıh âlimi ve mutasavvıf olup, Siirt'in Halenze (Bağtepe) köyünde doğmuş ve Zokayd'da medrese ve tekke faaliyetleri yürütmüştür. Mahmud Zokaydî, Arapça, fıkıh, akaid, tefsir, hadis ve tasavvuf alanlarında derin bilgi sahibi olmuş, birçok öğrenci yetiştirmiştir. Ayrıca, Millî Mücadele döneminde talebeleriyle birlikte Ruslar ve Ermenilere karşı savaşmış, Şeyh Said isyanı sonrası sürgün edilmiş ve bu süreçte yaşadıklarını eserlerinde kaleme almıştır.
Zokaydi ailesi, bölgedeki medrese ve tekke faaliyetleriyle tanınır. Aile, Molla Halil Siirdî'nin soyundan gelmekte olup, Siirt ve çevresinde ilmi ve tasavvufi faaliyetlerde bulunmuşlardır. Şeyh Sebğetullah Sevgili de bu geleneği sürdürerek, hem ilmi çalışmalar yapmış hem de tasavvufi sohbetler ve irşad faaliyetlerinde bulunmuştur.
Şeyh Sebğetullah Sevgili'nin, dedesi Mahmud Zokaydî'nin eserlerini muhafaza ettiği ve bu eserlerin Zokayd'daki özel kütüphanede bulunduğu belirtilmektedir. Bu eserler arasında "ed-Dâʾ ve’d-devâʾ", "et-Tebʿîd ilâ Anṭalya ve’s-seyâḥa fî diyâri’l-İslâm" gibi önemli çalışmalar yer almaktadır. Ayrıca, Sebğetullah Sevgili'nin kendi döneminde de ilmi ve tasavvufi faaliyetlerde bulunduğu, bölgedeki dini ve sosyal hayata katkı sağladığı ifade edilmektedir.
Şeyh Sebğetullah Sevgili'nin hayatı ve çalışmaları hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak için, TDV İslâm Ansiklopedisi'nde yer alan "Mahmud Zokaydî" maddesi incelenebilir.
Şeyh Hamit Sevgili, Siirt'in köklü aşiretlerinden Zokayt mensubu olup, dini ilmiyle, tasavvufi terbiyesiyle ve halk üzerindeki etkisiyle bölgenin önde gelen alim ve şeyhlerindendir. Hem medrese geleneğinde yetişmiş bir ilim adamı, hem de Nakşibendi tarikatı içinde halkı irşat eden bir manevi önder olarak tanınmıştır.
Doğum Yılı: 1914
Doğum Yeri: Siirt ili, Kurtalan ilçesi, Kayabağlar (eski adıyla Kasrikê Zokayt) köyü
Vefat Yılı: 1995
Vefat Yeri: Siirt – defin yeri, aile kabristanı
Babası: Şeyh İsmail Sevgili – bölgedeki ilmi geleneği sürdüren bir medrese hocası
Dedesi: Molla Halil Sevgili – Siirt havzasında etkili olmuş saygın bir allame
Ailesi: Sevgili ailesi, Siirt ve çevresinde çok sayıda müderris, imam, hatip ve kanaat önderi yetiştirmiştir.
Eğitimine bölgedeki medreselerde başladı, klasik Arapça ilimler, fıkıh, akaid, tefsir, hadis gibi sahalarda icazet aldı.
Nakşibendi tarikatı içerisinde seyrü sülûkunu tamamladı ve halkı irşat yetkisi aldı.
Özellikle Kayabağlar, Kurtalan, Baykan, Siirt ve Bitlis yörelerinde mürit halkaları oluşturdu.
Çok sayıda talebe ve halife yetiştirdi, bölgede "mürşid-i kâmil" olarak tanındı.
Sevgili ailesi, kökü Allame Molla Halil’e dayanan bir ilim ve tasavvuf hanedanıdır.
Aile, Osmanlı döneminde medrese hocalığı ve şeyhlik makamlarıyla tanınmıştır.
Günümüzde Sevgili ailesinden birçok kişi; din görevlisi, akademisyen, kamu yöneticisi, siyasetçi ve kanaat önderi olarak ülkenin farklı yerlerinde görev yapmaktadır.
Şeyh Hamit Sevgili’nin çocukları ve torunları, hem dini hem de sosyal alanlarda onun mirasını sürdürmektedir.
1995 yılında vefat eden Şeyh Hamit Sevgili, vasiyeti üzerine ailesinin özel mezarlığında defnedildi.
Vefatının ardından bölgede ziyaret edilen bir şahsiyet haline geldi.
Dualarla anılan, menkıbeleri anlatılan, hikmetli sözleri ve irşatlarıyla hafızalarda yer eden bir isim olarak yaşatılmaktadır.
Şeyh Sebğetullah Sevgili, Siirt'in Kurtalan ilçesine bağlı Kayabağlar (eski adıyla Zokayt) beldesinde yaşamış, bölgenin saygın âlim ve mutasavvıf şahsiyetlerinden biridir. Kökleri, Şâfiî fıkhı ve tasavvuf alanında büyük izler bırakmış olan Zokaydî ailesine uzanır.
Dedesi olan büyük âlim Mahmud Zokaydi; hem medrese hem tekke geleneğinin öncülerinden biri olarak tanınır. Osmanlı'nın son döneminden Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar aktif şekilde ilmî ve irşad faaliyetlerinde bulunmuş, sürgün ve mücadele dolu hayatını eserlerinde de kayıt altına almıştır.
Sebğetullah Sevgili, bu köklü mirasın varisi olarak bölgesinde ilim, ahlak ve maneviyat önderliği yapmış; medrese kültürünün yaşatılmasına, halkın dini sahada eğitilmesine öncülük etmiştir.
Zokayt ailesi bugün hâlâ Siirt ve çevresinde ilmi, siyasi ve idari temsilcileriyle anılmaktadır.
Şeyh Mahmud Zokaydî'nin soyundan gelen Sevgili ailesi, günümüzde çeşitli kamu kurumlarında ve sivil toplum kuruluşlarında aktif roller üstlenmektedir. Ailenin bazı üyeleri, kamu hizmeti ve toplumsal katkılarıyla tanınmaktadır:
Doğum Yılı ve Yeri: 1981, Siirt
Eğitim: Siirt İmam-Hatip Lisesi'nden mezun olduktan sonra, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde lisans eğitimini tamamlamıştır. Aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamlamıştır.
Akademik Kariyer: Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü İslam Hukuku Anabilim Dalı'nda öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
Çalışma Alanları: İslam hukuku, fıkıh usulü ve İslam düşünce tarihi konularında uzmanlaşmıştır.
Yayınları: "İslam Hukuk Usulü", "Cüveynî’nin Kıyas Anlayışı" ve "İmamül Haremeyn Cüveynî" adlı eserleri bulunmaktadır.
Doç. Dr. Mehmet Macit Sevgili'nin ailesi, Siirt'in Kurtalan ilçesinin Zokayd (Kayabağlar) köyünde köklü bir ilmi geleneğe sahiptir. Bu aile, özellikle Nakşî-Hâlidî tasavvuf geleneği ve medrese eğitimiyle tanınmaktadır.
Büyük Dedesi: Molla Halil-i Siirdî (ö. 1843), bölgedeki medrese geleneğinin önemli temsilcilerindendir.
Dedesi: Şeyh Abdulkahhar-ı Zokaydî (ö. 1906), Zokayd Tekkesi'nin kurucusudur ve tasavvufî eğitim vermiştir.
Babası: Şeyh Mahmud-ı Zokaydî (ö. 1944), medrese ve dergahın başında bulunmuş, ilmi ve tasavvufi faaliyetlerde bulunmuştur.
Amcası: Şeyh Cüneyd-i Zokaydî (1911–1963), medrese tahsilini tamamladıktan sonra Zokayd'daki medresede müderrislik yapmış ve tasavvufi irşad faaliyetlerinde bulunmuştur.
Bu aile, nesiller boyu ilim ve tasavvuf alanında faaliyet göstermiş, medrese eğitimi ve tasavvufi irşadla bölge halkına hizmet etmiştir.
Doç. Dr. Mehmet Macit Sevgili, ailesinin ilmi mirasını akademik çalışmalarıyla sürdürmektedir. Özellikle İmamü’l-Haremeyn el-Cüveynî üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır. Ayrıca, Zokayd Medresesi ve Tekkesi'nin bölgedeki etkileri üzerine de araştırmalar yapmıştır.
Şeyh Hasan Sevgili, Zokayt aşiretine mensup, bölgenin hem dini hem de sosyal hayatında köklü etkileri olan Sevgili ailesindendir. Soyu; bölgenin meşhur alimlerinden Allame Molla Halil, Şeyh Mahmud, Şeyh Osman ve Şeyh Selim gibi şahsiyetlere dayanmaktadır.
Bu nesil, yüzyıllardır ilim, takva, kanaat önderliği ve tarikat hizmetleri ile tanınmıştır.
Şeyh Hasan Sevgili;
Küçük yaşlardan itibaren medrese eğitimi almış,
Kur'an-ı Kerim, hadis, fıkıh ve tasavvuf alanında derinlemesine eğitim görmüş,
İcazetli bir alim ve halife olarak yetişmiştir.
Nakşibendi tarikatının halifesi olarak, halk arasında irşad faaliyetlerini sürdürmektedir.
Kendisine bağlı talebeleri, sevenleri ve dervişleri bulunmaktadır.
Baykan, Siirt ve çevre illerde sohbetler, zikir halkaları, dini dersler vermekte,
Maneviyatla halkı buluşturarak, tasavvufi terbiyeyi yaymaktadır.
Toplumda kanaat önderi olarak saygı görmekte, fikirlerine danışılmaktadır.
Şeyh Hasan Sevgili'nin çocukları ve ailesi de ilmî ve sosyal anlamda faal konumdadır. Kimi çocukları medrese eğitimiyle ilgilenirken, bazıları da eğitimci, imam, kamu görevlisi veya kanaat önderi olarak halk içinde aktif görev almaktadır.
Bölge halkı nezdinde güven ve itibar sahibidir.
Hem dini hem de sosyal olaylarda barış, birlik ve istikamet çağrısı yapar.
Halkı arasında ilimle meşveret eden, tevazu sahibi, örnek bir halifedir.
Şeyh Hasan Sevgili’nin bugünkü faaliyetleri, sadece bugünü değil geleceği inşa eden bir maneviyat köprüsü niteliğindedir. Yetiştirdiği talebeler, bıraktığı usul ve duruş; Zokayt silsilesinin yeni kuşaklara aktarımında önemli rol oynamaktadır.
Siirt doğumlu olan Nizamettin Sevgili, 20. ve 21. Dönemlerde Anavatan Partisi (ANAP) Siirt Milletvekili olarak görev yapmıştır. 2000 yılında hac ibadeti sırasında Mekke'de vefat etmiştir.
Merhum Nizamettin Sevgili'nin oğlu olan Fevzi Sevgili, İçişleri Bakanlığı'nda danışmanlık yapmış ve AK Parti Siyasi Erdem ve Etik Kurulu'nda görev almıştır. Ayrıca, AK Parti Genel Merkez yönetiminde de yer almıştır.
Siirt doğumlu olan Ömer Faruk Sevgili, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. AK Parti Merkez Disiplin Kurulu asil üyeliğine seçilerek parti yönetiminde Siirt'i temsil etmiştir.
Kaymakamlık görevinde bulunan Ömer Sevgili, 2021 yılında Gaziantep/Araban Kaymakamı olarak görev yapmıştır. 2022 yılında ise Edirne'nin İpsala ilçesine kaymakam olarak atanmıştır.
1964 yılında Siirt'in Kurtalan ilçesinde doğan İzzettin Sevgili, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi bölümünden mezun olmuştur. Kariyerinde çeşitli kaymakamlık görevlerinde bulunmuş ve 2023 yılında Ankara Vali Yardımcılığına atanmıştır.
Recep Sevgili: Yozgat Cumhuriyet Başsavcısı
Muhammed Sefa Sevgili :Ankara Adalet bakanlığı Hakim
Muhammed Sevgili : Bursa Cumhuriyet Savcısı
Asım Sevgili :Siyaset
2004-2014 yılları arasında AK Parti'den Kayabağlar Belediye Başkanlığı yapmıştır.
Kamuran Sevgili, Beşiri ilçesine bağlı Kurukavak Köyü'nde muhtarlık ve AK Parti Kurtalan Kaybağlar Belde Başkanı görevini yürütmektedir.
Siirt Sağlık-der başkanı ve sağlıkta görev yapmaktadır.
AK Parti Siirt İl Genel Meclis Üyesi olarak 2019–2024 yılları arasında görev yapmıştır.
Siirt Fıstık Fabrikası Yönetim Kurulu Üyesi olarak da görev almıştır.
Mehmet Akif Sevgili: Kurtalan Özel İdare müdürü olarak görev yapmaktadır.
Mehmet Sabit Sevgili: Siirt Özel İdare'de Yazı işleri müdürü olarak çalışmaktadır.
Fatih Sevgili: Bir derneğin başkanlığını yürütmektedir.
İkram Sevgili: Emekli sağlık çalışanıdır.
Bu bireyler, Şeyh Mahmud Zokaydî'nin manevi mirasını yaşatarak, toplumlarına hizmet etmeye devam etmektedirler.
9.2 ° / 2.8 °
7.4 ° / 2.7 °
10.6 ° / 3.3 °
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.
