SİİRT TARİHİ’NDEN GÜN YÜZÜNE ÇIKAN NEHİR HARİTASI

1946 BASIMI ESERDEN ÖZEL BÖLÜMLER PAYLAŞILDI**

Siirt’in doğal yapısını, coğrafyasını ve yerleşim tarihini aydınlatan en önemli kaynaklardan biri olan “Siirt Tarihi”, 1946 yılında dönemin Siirt Müftüsü Merhum Ömer Atalay tarafından kaleme alınmıştı. Aradan geçen uzun yıllardan sonra, eserin yeniden çoğaltılması ve araştırmacılara kazandırılması amacıyla yürütülen çalışmaların son aşamaya geldiği öğrenildi. Atalay’ın torunu Recep Atalay tarafından yürütülen bu çalışma, Siirt kültür tarihine önemli bir katkı sunacak.

Geçtiğimiz günlerde Siirt sınırları içerisinde birleşen 7 nehir ve yaklaşık 60 kilometrelik su hattı üzerine yapılan değerlendirmelerin ardından, bu kez 1946 basımı “Siirt Tarihi” kitabında akarsulara ayrılan bölümler kamuoyu ile paylaşıldı.

--- 1946’NIN TANIKLIĞIYLA SİİRT’İN NEHİRLERİ

Ömer Atalay’ın eserinde, şehrin suyolları büyük bir ayrıntıyla anlatılıyor. Dağlardan ovaya, köylerden Dicle’ye uzanan bu su damarları, hem tarihî hem ekonomik yaşam için temel unsur olarak görülüyor.

• Botan Suyu

Müküs ve Şatak dağlarından inen kolların birleşmesiyle oluşan Botan, derin vadiler açarak akmakta; Siirt’in kuzeyinden geçip Til çevresinde Dicle’ye kavuşmaktadır.

• Kezer Suyu

Bitlis’in doğusundaki Güzel Dere bölgesinden çıkan kaynakların birleşmesiyle oluşan Kezer, Siirt’in batısında geniş bir kavis çizerek akışına devam eder.

• Zorava Suyu

Eruh ilçesinden doğan ve Billoris kaplıcaları önünden geçen bu su, suladığı yedi köy ile bölgenin tarımsal hayatında önemli bir yere sahiptir.

• Başur Suyu

Bitlis’in kuzeyinden başlayıp Şirvan üzerinden ilerleyen Başur, Siirt–Diyarbakır yolu yakınındaki tarihi köprünün güneyinde Kezer’e bağlanır.

• Garzan Suyu

Sasun dağlarının güney yamaçlarından inen Garzan, Hazzo ve Rıdvan bölgelerini geçerek Hendük köyü civarında Dicle ile birleşir.

• Reşşinan ve Rosor Kolları

Eruh ve Pervari bölgesinden inen bu akarsular, çeşitli vadileri sulayarak Siirt’in su haritasını zenginleştirir.

--- SUYUN ŞEKİLLENDİRDİĞİ TARIMSAL VE SOSYAL HAYAT

Eserde, su yollarının yalnızca birer akarsu olmadığı;
– kavaklıkların,
– sebze bahçelerinin,
– bağcılığın,
– sulama kültürünün
bu sular etrafında geliştiği detaylı şekilde anlatılıyor.

Deliklitaş mesire alanı, Kezer Kavaklığı, Billoris Kaplıcaları gibi bugün hâlâ bilinen bölgelerin tarihî kullanımına da eserde yer veriliyor.

--- 80 YILLIK ESER YENİDEN HAYAT BULUYOR

1946 basımı “Siirt Tarihi”, şehir üzerine yazılmış ilk kapsamlı çalışmalardan biri olması nedeniyle büyük değer taşıyor. Yeniden basımının tamamlanmasıyla beraber, hem araştırmacılara hem de Siirt’in geçmişine ilgi duyan herkese önemli bir kaynak kazandırılmış olacak.

--- SİİRTLİLER İÇİN ÖZEL BİR PAYLAŞIM

Çalışmaların tamamlanmasına kısa bir süre kala, kitabın akarsular bölümünden paylaşılan bu sayfalar; Siirt’in tabiatıyla tarihinin nasıl iç içe geçtiğini bir kez daha gözler önüne seriyor.

Tüm hemşehrilerimize huzurlu bir hafta sonu dileğiyle…