Siirt'in Manevi Işığı: Şeyh Ali'ye Arınci (k.s.) Hazretleri ve Mirası

Şeyh Ali'ye Arınci (k.s.) Kimdir?

1916 yılında Siirt'in Baykan ilçesine bağlı Arınç (bugünkü adıyla Çamtaşı) Köyü'nde dünyaya gelen Şeyh Ali Arınci (k.s.), son dönemin bölgesel olarak en etkili alim ve mutasavvıflarından biridir. Babası Molla Ömer, annesi Halime Hatun'dur. Babası, Norşin Dergahı şeyhlerinden Muhammed Ziyauddin'in dervişidir.

Tahsil Hayatı

Şeyh Ali Arınci'nin ilim yolculuğu Kur'an dersiyle başlamış ve ilk hocası babası olmuştur. Ardından Arınç köyünden Şeyh Ahmed Haznevi'nin halifesi Molla Muhammed Reşid'in yanında medrese tahsilini sürdürmüştür. Daha sonra Molla Şefik, Molla İbrahim ve uzun yıllar öğrenim gördüğü Şeyh Muhammed Arbovi gibi döneminin önde gelen alimlerinden de ders alarak klasik medrese müfredatını tamamlamıştır.

Hizmetleri ve Dergahın Kuruluşu

Eğitimini tamamladıktan sonra Millo (Günbuldu) köyüne fahri imam olarak gönderilmiş, 3 yıl boyunca burada imamlık yaparak öğrencilere medrese usulü dersler vermiştir. Ardından Bitlis'in Alanici (Kermate) köyünde imamlık yapmış, bu sırada Şeyh Abdulhakim Bilvanisi ile tanışmış ve onun medresesinde derslerine devam etmiştir.

1950 yılında Şeyh Ahmed Haznevi'nin vefatının ardından Abdulhakim Bilvanisi'ye intisap etmiş ve 8 yıl süren seyr u sülûkunun sonunda 1958'de hilafet almıştır. 1972'de Şeyh Abdulhakim Bilvanisi'nin vefatından sonra Millo yakınlarındaki Tılfakir mevkiinde kerpiçten mescid, medrese ve dergah inşa ettirmiştir. Ailesi için ev, misafirler için konaklama alanları da bu komplekse eklenmiştir.

Tasavvufi Bağlantıları ve Silsilesi

Şeyh Ali Arınci, Nakşibendi-Halidi tarikatına mensup olup, silsilesi Şeyh Ahmed Haznevi üzerinden Mevlana Halid Bağdadi'ye, oradan da Hz. Ebu Bekir es-Sıddık (r.a)'ya ulaşmaktadır. Özellikle hatme-i hacegan halkalarını organize ederek bölgede tasavvufi şuurun canlı kalmasına vesile olmuştur.

Seyr u Sülûk, Hac Yolculuğu ve Hilafet

1954 yılında şeyhiyle birlikte deniz yoluyla Hac vazifesini yerine getirmiş, 1958'de hilafet aldıktan sonra Van bölgesine irşad göreviyle gönderilmiştir. Van ve çevresindeki köyleri, müridleriyle birlikte dolaşıp manevi hizmetlerde bulunmuştur.

Talebeleri ve Halifesi

Çok sayıda talebeye icazet vermiş ancak hilafet hakkını sadece bir talebesine vermiştir:

Şeyhi Abdulhakim Bilvanisi'nin oğlu Muhammed Nurani Erol, onun tek halifesi olmuştur.

Vefatı ve Kabri

Şeyh Ali Arınci Hazretleri 1984 yılında vefat etmiş ve Tılfakir'deki kendi dergahının yakınına defnedilmiştir. Kabri, zikir ve ziyaret mekanı olarak faal durumdadır.

Bugünkü Etkisi ve Dergah

Dergahı günümüzde halen hizmet vermekte olup, özellikle öğlen namazlarından sonra hatme-i hacegan icra edilmektedir. Büyük şehirlerde ise haftada belirli günler yatsı ve ikindi namazlarından sonra aynı merasimler devam ettirilmektedir. Medresesi halen faal olup, geleneksel usulde Arapça ve temel İslam ilimleri okutulmaktadır.

Şeyh Hikmet Solmaz (k.s.)

Şeyh Ali Arınci Hazretleri’nin oğludur. 1952 yılında Arınç köyünde doğmuştur. Babasının yanında başladığı ilmi hayatını tamamladıktan sonra irşad hizmetlerine devam etmiştir. Mutevazı kişiliği ve derin manevi sohbetleriyle tanınmıştır. 2015 yılında vefat etmiş olup kabri Arınç köyünde babasının türbesi yakınındadır. Çocukları, halen ilmi ve manevi hizmetlere devam etmektedir.

Şeyh Fadli Solmaz (k.s.)

1955 yılında Arınç köyünde doğmuştur. Şeyh Ali Arınci’nin küçük oğludur. Medrese eğitimini tamamladıktan sonra bölgede önemli hizmetlerde bulunmuş, kendi adıyla anılan medresede çok sayıda talebe yetiştirmiştir. Tasavvufi sohbetleri ve fıkhi derinliği ile bilinir. Çocukları da medrese faaliyetlerine ve manevi hizmetlere katkı sunmaktadır.

Bu ömrü, İslam'a, ilme ve tasavvufa adanmış bir âlimin sessiz ama derin tesirli yolculuğudur. Şeyh Ali Arınci'nin mütevazı örnekliği, ilim âşıklığı ve halkla kurduğu kalbi bağ, onu bölgenin unutulmaz maneviyat önderlerinden biri yapmıştır.

Şeyh Hikmet Solmaz (k.s.): Bir İrfan Yolcusunun Hayatı

Şeyh Ali Arıncı’nın Oğlu, Nakşibendi Yolu’nun Sakin ve Derin Mürşidi

1. Doğumu ve Soyu

Şeyh Hikmet Solmaz, 1952 yılında Siirt’in Baykan ilçesine bağlı Arınç (Çamtaşı) Köyü’nde dünyaya geldi. Babası, dönemin büyük alimlerinden ve Nakşibendi-Halidi yolunun kutbu olan Şeyh Ali Arıncı (k.s.) Hazretleri’dir. Annesi Halime Hatun’un terbiyesiyle büyüyen Hikmet Solmaz, küçük yaşlardan itibaren ilim ve tasavvuf meclislerinde bulundu.

2. Medrese ve Manevi Eğitim

Kur’an eğitimiyle başlayan ilim yolculuğu, Arapça gramer (sarf-nahiv), fıkıh, tefsir, kelam ve tasavvuf ilimlerini içeren klasik medrese müfredatı ile devam etti. Babası Şeyh Ali Arıncı’dan ilmî icazet aldıktan sonra, seyr u sülûk terbiyesini de onun dizinin dibinde tamamladı.

Kendi döneminde sadece ilim sahibi değil, aynı zamanda hal ve ahlak ile kemale ermiş bir mürşid-i kâmil olarak tanındı.

3. Tasavvufi Yönü ve Hizmetleri

Şeyh Hikmet Solmaz, Nakşibendi tarikatının Halidî koluna bağlı olup, tasavvufi hizmetlerinde özellikle şu noktalarda yoğunlaştı:

Hatme-i Hacegan meclisleri düzenledi.

Talebelere hem zahirî hem de bâtınî ilimleri verdi.

Vaaz, nasihat ve birebir irşadla gönülleri inşa etti.

Sade yaşamı ve derin gönül haliyle öne çıktı.

Özellikle tevazu, hikmetli konuşmaları, öfkeden uzak hâli ve mütevazı duruşu, onu sevenlerinin gözünde özel bir konuma taşıdı.

4. Dergah ve Medrese Hizmetleri

Arınç Medresesi'nin idaresini babasından sonra devralan Şeyh Hikmet Solmaz, aynı zamanda bölge genelinde birçok ilim halkasının canlanmasına vesile oldu. Medresede:

Hafızlık, Arapça, fıkıh ve tasavvufi sohbetler düzenlendi.

Her yaştan öğrencinin ilgisini çekecek şekilde halk dersleri verildi.

Her ikindi namazından sonra zikir meclisleri tertip edildi.

5. Edebi ve Nasihat Tarzı

Şeyh Hikmet Solmaz’ın sözleri az ama özdü.

Halkı kırmadan öğüt verir, daima “önce nefs” derdi.

Kırgınlıkları gidermeye, kalpleri birleştirmeye çalışırdı.

6. Ailesi ve Nesli

Evli ve çocuk sahibiydi. Oğulları, günümüzde hem medrese hizmetlerini hem de tasavvufi sohbet ve hatme-i hacegan geleneğini sürdürmektedir. Solmaz ailesi, halen Siirt ve çevresinde manevi hizmetlerde bulunmakta, babalarının yolunda ilerlemektedir.

7. Vefatı ve Kabri

Şeyh Hikmet Solmaz, 2015 yılında Hakk’a yürüdü. Vefatından önceki yıllarında sağlık sorunlarına rağmen hizmete devam etmiş, sohbetlerini bırakmamıştır.

Kabri, babası Şeyh Ali Arıncı'nın türbesinin yakınında, Arınç Mezrası’ndadır.

Her yıl yâd edilmekte, türbesi zikir ve dua mekânı olarak ziyaret edilmektedir.

8. Bugün Yaşayan Mirası

Şeyh Hikmet Solmaz’ın yolundan giden talebeleri ve evlatları, onun ilim, zikir ve ahlak esaslı hizmet anlayışını devam ettirmektedir. Özellikle:

Medrese faaliyetleri,

Gençlere yönelik sohbet halkaları,

Hatme-i Hacegan cemiyetleri,

Yardımlaşma organizasyonları gibi birçok alanda etkisi hâlâ sürmektedir.

SONUÇ: Sükûtun İçinde Gönül Sohbeti

Şeyh Hikmet Solmaz (k.s.), gür sözler değil, derin gönül haliyle irşad eden bir mürşid-i kâmildi. Onun hayatı, susarak konuşan, gönülle eğiten, tevazu ile irşad eden bir örnek olarak yâd edilmektedir. Bugün de adı, dualarla ve hizmetlerle yaşatılmaktadır.

Şeyh Hikmet Solmaz’ın Günümüzde Yaşayan Manevi Mirası

Medrese, Zikir Meclisleri ve Aileden Devam Eden Hizmet Zinciri

1. Medrese ve İlim Hizmetleri Devam Ediyor

Şeyh Hikmet Solmaz (k.s.)’ın vefatından sonra, Arınç’taki medrese ve dergah hizmetleri çocukları ve yakın talebeleri tarafından aktif olarak sürdürülmektedir. Bugün bu kurumlarda:

Arapça, fıkıh, tefsir ve hadis dersleri geleneksel usulle okutulmaktadır.

Hafızlık eğitimi verilmekte, genç nesiller dini ilimlerle donatılmaktadır.

Öğrenciler, hem klasik metinlerle hem de ahlaki ve tasavvufi terbiye ile yetiştirilmektedir.

2. Zikir ve Manevi Toplantılar

Dergah’ta her gün ikindi namazından sonra Hatme-i Hacegan tertip edilmektedir.

Özellikle Perşembe akşamları ve kandil gecelerinde kalabalık halkalar kurulmakta, ilahi, zikir ve nasihat halkaları yapılmaktadır.

Büyük şehirlerde bulunan müridler tarafından İstanbul, Van, Batman, Mardin gibi şehirlerde de haftalık sohbetler düzenlenmektedir.

3. Halkla Gönül Bağı

Şeyh Hikmet Solmaz’ın çizdiği yolda bugün de:

Hasta ziyaretleri, taziye sohbetleri, yoksullara yardım organizasyonları gibi manevi-sosyal görevler önemsenmektedir.

Köylerde ve şehir merkezlerinde gençlerin tarikat ve ilim meclislerine katılımı teşvik edilmektedir.

Halk, dergaha “sohbet dinlemeye değil, gönül terbiye etmeye” gelir anlayışıyla bağ kurmaya devam etmektedir.

4. Çocukları ve Aileden Gelen Devamlılık

Şeyh Hikmet Solmaz’ın oğulları da ilim ve tasavvuf yolunda hizmet etmektedir. Bugün aileden gelen isimler:

Molla Muhammed Solmaz: Medrese derslerini yürütmekte, Arapça eğitim ve klasik fıkıh metinlerinde uzmandır.

Şeyh Hasan Solmaz: Zikir meclislerine öncülük etmekte, halkla iç içe gönül hizmeti sürdürmektedir.

Molla Zeki Solmaz: Genç talebelerle birebir ilgilenmekte, özellikle ahlak ve adap eğitiminde etkilidir.

Aile büyükleri, torunlar ve yakın akrabalar da sohbet, dua ve hizmet halkalarında aktif olarak bulunmaktadır.

5. Dijital ve Yayın Hizmetleri

Son yıllarda, Şeyh Hikmet Solmaz’ın sohbetlerinden derlenen bazı notlar, ses kayıtları ve kısa dersler:

Sosyal medya üzerinden paylaşılmakta,

Bazı gönüllülerce YouTube ve podcast platformlarında yayımlanmaktadır.

Sohbetlerden bölümler, gençler için anlaşılır dile çevrilerek eğitim malzemesi haline getirilmektedir.

SONUÇ: Sessizce Yayılan Bir Manevi Yol

Şeyh Hikmet Solmaz (k.s.)’ın bıraktığı yol, sadece medresede değil, gönüllerde de yaşamaktadır. Onun çizdiği sade, samimi, hikmetli ve tevazulu yol; oğulları, talebeleri ve sevenleri tarafından günümüzde de aktif olarak sürdürülmektedir.

Şeyh Hikmet Solmaz’ın oğulları da , ilim ve tasavvuf yolunda hizmet etmektedir. Bugün aileden gelen isimler:

Molla Recep Solmaz: Medrese derslerini yürütmekte, Arapça eğitim ve klasik fıkıh metinlerinde uzmandır.
Zikir meclislerine öncülük etmekte, halkla iç içe gönül hizmeti sürdürmektedir.
Genç talebelerle Günbuldu medresesinde  birebir ilgilenmekte, özellikle ahlak ve adap eğitiminde etkilidir.

Şeyh Fadli Solmaz (k.s.): İlmin Sessiz Hizmetkarı

Şeyh Ali Arıncı’nın Emanetini Taşıyan Mütevazı Mürşid

1. Doğumu ve Soyu

Şeyh Fadli Solmaz, 1955 yılında Siirt’in Baykan ilçesine bağlı Arınç (Çamtaşı) Mezrası'nda dünyaya geldi. Babası, büyük mutasavvıf ve Nakşibendi mürşidi Şeyh Ali Arıncı (k.s.), annesi ise Halime Hatun’dur. Solmaz ailesi, hem seyyidlik hem de medrese geleneği bakımından köklü bir soy silsilesine dayanır.

2. Medrese Hayatı ve İlim Yolculuğu

Şeyh Fadli Solmaz, küçük yaşta babasının gözetiminde Kur’an eğitimi ile ilim yolculuğuna başladı. Klasik medrese usulüne uygun şekilde:

Arapça sarf-nahiv,

Fıkıh (İslam Hukuku),

Tefsir, Hadis ve Akaid,

Tasavvufi adap ve usul dersleri alarak yetişti.

Babası Şeyh Ali Arıncı’dan hem ilmi hem de tasavvufi icazet aldı. Kendisinden sonra Arınç medresesi çizgisini sadakatle sürdürdü.

3. Tasavvufi Yönü ve Mürşidliği

Nakşibendi Halidi meşrebi üzere seyr u sülûkunu tamamlayan Şeyh Fedli Solmaz:

Tevazu ve sükûnetiyle tanındı,

Zikri hayatın merkezine alan bir anlayışla yaşadı,

Sessiz fakat derin bir irşad yürüttü,

Hakk'a çağırırken her zaman “önce nefisle mücadele” esasını vurguladı.

4. Medreseleri ve Eğitim Hizmetleri

Şeyh Fedli Solmaz, Arınç’taki baba medresesinin yanında kendi adıyla anılan ayrı bir medrese halkası kurmuştur.

Bu medresede:

Klasik Arapça eğitim sürdürülmekte,

Fıkıh ve ahlak metinleri okutulmakta,

Talebeler “ilm-i hal” ile değil, “hal ehli” olarak yetiştirilmektedir.

Medresesinde özellikle genç talebelerin eğitimine büyük önem vermekte, onların yalnız ilim değil adap ve ahlakla da donanmasını sağlamaktadır.

5. Günümüzdeki Faaliyetleri

Günümüzde Şeyh Fedli Solmaz’ın manevi ve ilmi faaliyetleri şu alanlarda sürdürülmektedir:

Her gün ikindi namazından sonra Hatme-i Hacegan icra edilmekte,

Perşembe geceleri ve mübarek gecelerde zikir ve vaaz halkaları yapılmakta,

Ramazan, Mevlid ve kandil programlarında geniş kitlelere hitap edilmektedir.

Köylere yönelik irşad gezileri, halkla birebir manevi görüşmeler, nasihat meclisleri de hizmet zincirinin bir parçasıdır.

6. Ailesi ve Çocukları

Şeyh Fedli Solmaz’ın çocukları da medrese ve tasavvufi hizmetlerde aktif olarak yer almaktadır. Bilinen isimlerden bazıları:

Molla Yusuf Solmaz: Babasının yanında Arapça ve fıkıh eğitimi alan, kendi ders halkası olan genç bir alimdir.

Molla Sadık Solmaz: Tasavvufi eğitimlerle ilgilenmekte, özellikle gençlere yönelik sohbetler yapmaktadır.

Molla Abdulhakim Solmaz: Hafızlık ve medrese disiplininde özel görev üstlenmiştir.

Aile bireyleri, Şeyh Fedli Hazretleri’nin nezaretinde hizmetlerini sürdürüyor ve yeni nesillere rehberlik ediyor.

7. Halk Nezdindeki Değeri

Şeyh Fedli Solmaz, halkın gönlünde sessiz mürşid, hal ehli, az konuşan ama çok yönlendiren biri olarak bilinmektedir.

Özellikle dua isteyenler, sıkıntılarını danışmak isteyenler, onun sohbetlerine yönelmektedir.

Ziyaretine gelenlere önce ilim, sonra zikir ve en sonunda nefis muhasebesi tavsiye etmektedir.

8. Sonuç: Dilden Değil, Halden Anlayan Bir Mürşid

Şeyh Fedli Solmaz (k.s.), babası Şeyh Ali Arıncı’dan aldığı mirası hem ilmî hem tasavvufî yönüyle taşımaktadır. Onun yürüttüğü hizmet, kelimelerle değil; sükûtla, halle, örnek yaşantıyla inşa edilmiş bir yoldur. Bugün çocukları ve talebeleri vasıtasıyla bu yol diri bir şekilde devam etmektedir.

Şeyh Fadli  Ailesi ve Çocukları

Şeyh Fedli Solmaz’ın çocukları da medrese ve tasavvufi hizmetlerde aktif olarak yer almaktadır. Bilinen isimlerden bazıları:

Şeyh Molla Abdulgani Solmaz: Babasının yanında ve Tillo Molla Burhan Hz yanın Arapça ve fıkıh eğitimi alan icazetli Ehl-i, kendi ders halkası olan genç bir alimdir.Tasavvufi eğitimlerle ilgilenmekte, özellikle gençlere yönelik sohbetler yapmaktadır. Seyrü sülükünü bitirmiş Babası tarafından halifelik icazetli verilmiştir.

Molla Hifzullah : Hafızlık ve medrese disiplininde özel görev üstlenmiş Siirt’teki Şeyh Ali Arınci Yatılı Kuran Kursunda ilim tahsili ile ilgilenmekte özel programlar düzenleyerek gençlere manevi rehberlik yaparak islam ümmetine hizmet etmektedir.

Aile bireyleri, Şeyh Fedli Hazretleri’nin nezaretinde devam etmektedir.

NOT:  Şeyh hikmet ve Şeyh Fadli , Seyyid Muhammed elbilvanisi hazretlerinin halifeleridir.hakja yürüyen Şeyh Hikmet'in yerine oğlu  Şeyh Ömer babasının halifesidir ve babasının yerindedir.